“ริ้นฝอยทราย” แมลงตัวจิ๋วที่น้ำลายอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต

หากจะกล่าวถึงสัตว์มีปีกที่ทำให้เรารู้สึกว่านอกจากจะน่ารำคาญแล้ว เวลาโดนมันกัดยังเป็นฟีลลิ่งที่ทำให้รู้สึกทั้งคันและเจ็บปวดแสบร้อนแล้วล่ะก็ไม่ว่าใครย่อมจะนึกถึง “ยุง” ที่ไม่ว่าจะอยู่บ้านเราหรืออยู่ที่ใดก็ตามที่อับก็มักจะพบกันได้ทั้งนั้นจนเรียกได้ว่าโดนกัดจนชาชินเสียแล้ว แต่หากให้เลือกได้ก็คงเลือกที่จะไม่ต้องถูกกัดจนอดเกาทำให้ผิวเนื้อลายเป็นแผลไปทั้งตัวเช่นนี้ อีกทั้งยังต้องเสียเลือดและเสี่ยงเป็นไข้เลือดออกด้วย แต่คุณรู้อะไรที่มากกว่านี้ไหมว่า ในโลกของเราไม่ได้มีเพียงยุงเท่านั้นที่มีน้ำลายเป็นพิษทำให้เกิดอาการคัน แต่ยังมีสัตว์ปีกที่ผู้คนเรียกกันว่า “ริ้นฝอยทราย”ที่มองดูเผิน ๆ คล้ายยุง แต่ฤทธิ์น้ำลายร้ายกาจกว่านั้นจนอาจทำให้ร่างกายของคุณที่ได้รับพิษจากน้ำลายไม่ใช่แค่มีตุ่มแต่เสี่ยงถึงชีวิตในบางรายด้วย!

ทำความรู้จักกับ “ริ้นฝอยทราย”

“ริ้นฝอยทราย” หรือ “Sand Fly” เป็นแมลงตัวจิ๋วขนาดเล็ก 2 – 5 มิลิเมตร ตัวสีน้ำตาลอ่อน ปกคลุมด้วยขน มีปีกสีขาวบ้างก็เป็นสีทอง มีหนวดที่ยาว อาศัยอยู่ในป่าหรือสวนเขตร้อนกับป่าเขตอบอุ่นทั่วโลก โดยริ้นฝอยทรายตัวผู้จะกินน้ำหวานจากเกสรดอกไม้ แต่ริ้นฝอยทรายตัวเมียจะดูดเลือดจากสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่เป็นอาหารเพื่อนำโปรตีนจากเลือดมาสร้างรังไข่ให้กับมันเอง ค่อนข้างมีชีวิตเหมือนยุง แต่จะไม่เลือกกินเลือดมาก สามารถอยู่ได้กับการกินเลือดสัตว์เพาะเลี้ยงหรือมนุษย์ได้หมด ซึ่งเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดโรคเลือดมากมายที่อาจทำให้ตอนแรกผู้คนคิดว่ามาจากยุงได้ หากถูกกัดก็จะได้รับพิษจากน้ำลายที่ทำให้มีรอยนูนสีแดงก่อนที่จะกลายเป็นสะเก็ดแผลซึ่งหากรักษาไม่ทันจะเป็นแผลถาวร อีกทั้งยังมีผลต่อเยื่อบุและอวัยวะภายในส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นตับ ม้าม น้ำเหลือง จนถึงกระดูกทำให้เจ็บปวดมาก ที่น่ากลัวคือเชื้อสามารถเพิ่มจำนวนอย่างต่อเนื่องในเม็ดเลือดขาวได้เองด้วย 

การดำรงชีวิตของ “ริ้นฝอยทราย”

“ริ้นฝอยทราย” มีวัฏจักรกับการดำรงชีวิตคล้ายยุงทุกอย่าง เพียงแต่ตัวของมันมีขนาดเล็กกว่ามากจนมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์จึงจะเห็นตัวมันจริง ๆ ได้ โดยมันมักจะอยู่บริเวณรูที่สัตว์กัดแทะ คอกสัตว์ รอยแตกของสิ่งก่อสร้าง ต้นไม้ที่มีความชื้น และป่ากับสวนปิด ออกมามากที่สุดในฤดูฝน หากคุณไปกางเต็นท์ย่อมต้องระวังถูกริ้นฝอยทรายกัดให้ดีเลย เพราะค่อนข้างชุมมาก เวลากัดคุณจะรู้สึกเหมือนถูกเข็มทิ่มทำให้เจ็บจี๊ดแต่สักพักก็จะเกิดอาการคันปกติ ทว่าผ่านไปเป็นเดือนถึงจะพบว่าบริเวณที่ถูกกัดได้กลายเป็นแผลไปแล้ว มันจะกัดคุณแค่แป๊ปเดียวแล้วรีบบินหนีไปแบบแมลงลึกลับทันที

โรคที่เกิดจาก “ริ้นฝอยทราย”

“ริ้นฝอยทราย” โดยหลักที่ทุกคนรู้ดี คือ มันเป็นพาหะนำโรคลิชมาเนียซิส ซึ่งเกิดจากเชื้อโปรโตซัว Leishmania spp.ที่เข้าสู่ร่างกายผ่านการถูกริ้นฝอยทรายกัดซึ่งส่วนใหญ่จะเกิดทางภาคใต้ทั้งมนุษย์และสัตว์ มีแผลที่ผิวหนัง เยื่อบุปากและจมูกอักเสบ อีกทั้งบางรายยังมีพยาธิสภาพกับอวัยวะภายในด้วย ซึ่งวินิจฉัยค่อนข้างยากเพราะมีระยะฟักตัวนานตั้งแต่ 3 สัปดาห์จนร่วมปีเลย จึงต้องคอยระวัง! ไปเดินป่าสวมใส่เสื้อผ้าให้รัดกุมมิดชิดทุกครั้ง

คลิปแมว  คลิปหมา ทาสแมว สัตว์โลกน่ารัก

รูปภาพประกอบ

รูปภาพที่ 1 : https://en.wikipedia.org/

รูปภาพที่ 2 : https://www.ecdc.europa.eu/

รูปภาพที่ 3 : https://www.stripes.com/